[caption id="attachment_11306" align="alignleft" width="500"] Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı Prof.Dr. Okan Tuna /otuna@deu.edu.tr[/caption]3 Boyutlu baskı ve yazıcılara ilişkin olarak son 1 yılda inanılmaz bir haber bombardımanı içerisindeyiz. Her ne kadar bu konuyla ilgilenen medyanın büyük bir çoğunluğu, üç boyutlu baskı ve yazıcıların özellikle ürün tasarımı konusundaki inovasyon kabiliyetlerini ele alsa da benim bakışım biraz daha büyük resim olan mevcut tedarik zinciri yapılarını nasıl değiştireceği boyutunda olacak. 3 boyutlu baskı sürecinin, geleneksel tedarik zinciri paradigmasını bir hayli zorlayacağı ve karşımıza çok önemli düzen bozucu inovasyonları çıkaracağı kesin. Bu yazıda, çok kısa olsa da bunları ele almak istiyorum.3 BOYUTLU BASKI VE YAZICI NEDİR? Üç boyutlu baskı dijital ortamda tasarlanmış her hangi bir şekildeki üç boyutlu nesnelerin katı formda basılması işlemi olarak tanımlanmaktadır. Bu işlemi gerçekleştiren araçlara ise 3 boyutlu yazıcı adı verilmektedir. Aslında 1980’li yıllarda başlayan bu teknoloji NASA’nın uzay araştırmaları sürecinde özellikle malzeme ihtiyacın karşılanması üzerine projeler geliştirmesi ile inanılmaz bir hızla yaygınlık göstermiş ve günümüzde birçok alanda kullanılmaya başlamıştır.TEDARİK ZİNCİRLERİNDE NE DEĞİŞECEK Üç boyutlu baskı kavramının tedarik zinciri içerisinde en önemli aşamalardan biri olan üretim sürecini değiştirme konusunda önemli bir etkisinin olacağını tahmin etmek hiç de zor değil. Üretimde kümelenme ve ölçek ekonomisinden faydalanmaya ilişkin paradigmanın özellikle 3 boyutlu baskının devreye girmesi ile büyük oranda değişeceği ve üretim tesislerini daha özgür ve esnek hale getireceği kesin. Bu durum, özellikle müşteri beklentilerine yönelik daha çevik tedarik zincirlerini karşımıza çıkaracak. Özellikle, bitmiş ürün kapsamında ölçek ekonomisine yönelik birim maliyeti düşürücü politikalardan uzaklaşılıp daha çok özel müşteri beklentilerine yönelik hizmetler verilmeye başlayacak.TEDARİK ZİNCİRLERİNİN EN ÖNEMLİ SORUNU STOK MALİYETİÜç boyutlu baskının diğer bir önemli etkisi ise stok yönetimi üzerine olacak. Hepimizin bildiği gibi, tedarik zincirlerinin en önemli sorunu stok maliyetleri. Her ne kadar, son 20 yıl içerisinde işletmeler özellikle bilişim teknolojilerindeki gelişmeleri çok iyi kullanarak stok tutma maliyetlerini azaltsalar da bu olgu önemli bir kâbus olarak devam etmekte. Stok tutma maliyetinin bir de stok-dışı kalma maliyeti gibi diğer önemli boyutu da ele alındığında işin çerçevesi daha da genişlemekte. 3 boyutlu baskının daha esnek ve müşteriye yönelik çözümler üretebilmesi özellikle talep tahmini konusunda belirsizlikleri ortadan kaldıracak. Bu durum, daha az partiler halinde ama sık üretim yapılması ile birlikte özellikle stok tutma maliyetlerin de ve doğal olarak da stok-dışı kalma maliyetlerinde önemli bir indirim sağlayacak. Her sektörde bu tür bir kurgu değişimi beklemesek de özellikle sağlık sektöründe bu değişimin çok önemli derecede yaşanacağı çok açık.Tedarik sürelerinin, tüketici ürünlerine ilişkin tedarik zincirlerinde en önemli rekabetçi üstünlük aracı olarak karşımıza çıktığını rahatlıkla söyleyebiliriz. 3 boyutlu baskı ile bu konuda çok önemli kazanımlar elde edeceğimiz de gözlenmekte. Özellikle, müşteriye yönelik beklentilerin (customisation) çok hızlı bir şekilde yazılım ortamında değiştirilerek hatta müşterinin katılımı ile baskının gerçekleştirilmesi tedarik sürelerini önemli derecede kısaltacak. Oyuncak, hazır giyim, mobilya sektörü gibi kişiye özel beklentilerin yoğun olduğu alanlar bu değişime en açık yerler.3 boyutlu baskı ve yazıcı teknolojisi çok hızlı gelişiyor ve daha yapılacak çok iş var. Ancak, 3 boyutlu baskının tedarik zinciri aşamalarındaki inovasyonunun yıkıcı olacağını da unutmamalıyız. Her ne kadar  yıkıcı innovasyon bazıları için tehdit gibi algılansa da içinde çok ama çok önemli fırsatlar da barındırıyor. Hepimizin bu fırsatları görmesi belki çok olanaklı değil ama. Önce gören ve hızlı bir şekilde adapte olan ayakta kalıyor.Herkesin ayakta kalması dileğiyle.