Dünya ticaretinin yüzde 75’i denizyoluyla taşınmakta ve uluslararası ticaret hacmine paralel olarak denizyolu ile gerçekleştirilen taşıma faaliyetleri de her geçen gün artmaktadır.

Yıllar içinde gelişimini sürdüren Türk denizcilik sektöründe bugün armatörlerimiz özellikle Akdeniz havzası ve Karadeniz’de ciddi bir güç olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Limanlarımız yeni yatırımcılarla gelişimini sürdürmekte, uğrak yapan gemi sayılarındaki artış ve mevcut limanlardaki yenileme çalışmaları ile Türk limanlarında yük elleçleme kapasitesi de artmaktadır.

Türkiye’de 2015 yılında 300 milyon tondan fazla yük denizyolu ile taşınmış, bu hizmet üretiminden yaklaşık 200 milyar dolar girdi sağlamıştır. Sadece ihracat açısından bakıldığında veriler 93 milyon ton yüke ve 78 milyar dolara tekabül etmektedir.

Denizyolu taşımacılığı, Türk ihracatçısının rekabet gücünü artıracak en önemli unsurlardan biridir. Ancak denizyolu taşımacılığına erişim tüm ihracatçılarımız için aynı kolaylıkta değildir. Özellikle denize yakın olmayan illerimizden limanlara ulaşmada karayolu taşıma maliyetlerinin yüksekliği nedeniyle fırsat eşitliği sağlanamamakta ve bu illerimizin ihracatçılarının denizyolu taşımalarından elde edecekleri fiyat avantajı ortadan kalkmaktadır. Hatta bazı durumlarda iç nakliye bedelleri denizyolu navlun maliyetinden yüksek olabilmektedir. Bu durum ihracatın artmasına da dolaylı bir engel olarak karşımıza çıkmaktadır.

Son dönemde ivme kazanan demiryolu serbestleşmesiyle yaşanacak gelişmeler sadece lojistik sektörünü değil Türkiye’nin ihracatını da olumlu yönde etkileyecektir. Zira demiryolu serbestleşmesi ile gelişecek olan demiryolu hizmet ağının, ihraç yüklerinin taşınmasında ve ihracatçımızın denize açılmasında maliyetleri düşürmesi beklenmektedir. Ancak demiryolu serbestleşmesinin etkisinin beklenen ölçüde gerçekleşebilmesi için birkaç önemli unsuru da vurgulamak gerekiyor. 

Özellikle organize sanayi bölgelerine demiryolu iltisak hatlarının kurulması ve limanlar ile demiryolları arasındaki bağlantıların tamamlanması ihracatçımızın rekabet avantajı yakalaması için büyük önem arz etmektedir.

Henüz demiryolu bağlantısı bulunmayan limanların hepsine bu bağlantıları kısa sürede oluşturmanın mümkün olmadığının farkındayız ancak limanlara hizmet edecek iç terminaller ile en azından maliyetleri azaltarak modlar arası bağlantıyı sağlamak mümkün.

İhalesinin sonuçlanmasının ardından önümüzdeki yıllarda tamamlanması beklenen Türkiye lojistik master planı ile yeni yapılacak limanlar henüz proje aşamasında iken demiryolu bağlantısının sorgulanması mümkün olacaktır. Lojistik master plan bu tarz stratejik konuların, modlar arası geçişlerin sağlanmasını dikkate alacak bir yol haritası olacak ve yatırımlar bu haritaya göre şekillenecektir.

Modlar arası bağlantıların sağlanarak, lojistik maliyetlerinin düşürülmesi, hız ve verimliliğin arttırılmasında, Başbakanlık genelgesiyle kurulan Lojistik Koordinasyon Kurulu’nun etkin çalışmaları çok önemli olacaktır. Sektörün tüm bileşenlerinin arasında bir bağ kurması ve özellikle kamu kurumları arasında etkin bir koordinasyon sağlaması beklenen Lojistik Koordinasyon Kurulu’nun, lojistik yatırımların maliyet, verimlilik ve hız ekseninde değerlendirilmesine katkı sağlayacağını ümit ediyoruz.

Türkiye’nin en önemli avantajlarından biri de Ro-Ro taşımasındaki gücüdür. Türk firmalarının intermodal taşımasının temel unsurlarından Ro-Ro taşımacılığındaki mevcut gücü ve yatırımları hem Türk nakliyecisine hem de bölge ülkelerinin nakliyecilerine hizmet vermekte, Türkiye’nin transit güzergâh ülkesi olarak kazancını arttırmaktadır.

Türkiye önemli lojistik koridorlara yakın oluşu, ticaret yollarının ortasında ve tüm taşıma modlarına hâkim konumu sayesinde önemli bir geçiş noktasıdır. Türk ihracatçısının ülkesinin bu özel konumunu avantaja çevirmesi için modlar arası bağlantıların sağlanması ve kombine taşımacılığın geliştirilmesi gerekmektedir.

UTİKAD Başkanı Turgut Erkeskin