Türkiye lojistik sektöründe bugün doğru hesap-kitap yapılmadığını, rekabetin sadece fiyat odaklı yapıldığını, fiyatın dışında başka bir rekabet arayışında olunmadığını vurgulayan O2 Lojistik Yönetim Danışmanlık Kurucusu ve Lojistik Yönetim Danışmanı Oruç Kaya, fiyat dışında rekabet edebilen çok az lojistik firmasının bulunduğunun altını çiziyor. Türkiye’de lojistik firmalarının iyi yönetilmediğini ifade eden Oruç Kaya, bunun nedenini de şu sözlerle açıklıyor: “Çünkü para kaybediyorlar. Ticari borçları ve kredi borçları çok fazla. Dünya lojistik sektöründe ana tema ciro değil, karlılık. Türkiye’de hala ciro ile övünülüyor. Ama günümüzde kar cirodan daha önemli. Bugün lojistik firmalarının operasyonel karlılığının yüzde 10-15 arısında olması gerekiyor ki; yatırım yapılabilsin, doğru insan kaynağı kullanabilsin, rekabet edebilsin. Türkiye’deki lojistik firmalarının ise operasyonel karlılıkları yüzde 2 civarında.” RÖPORTAJ: ŞENEL ÖZDEMİR / senel.ozdemir@yesillojistikciler.com

ÖZEL RÖPORTAJ - Türkiye lojistik sektörü son yıllarda önemli büyüme kaydetti. Peki Türkiye lojistik sektörünün büyüklüğü ne kadar? Bu sorunun cevabı hiçbir zaman tek bir rakam olmadı. Hep tahminler üzerine bir rakam ortaya atıldı. Geçtiğimiz haftalarda O2 Lojistik Yönetim Danışmanlık Kurucusu ve Lojistik Yönetim Danışmanı Oruç Kaya, yük ve yolcu taşımacılığı ile birlikte sektörün büyüklüğünün 210 milyar TL olduğunu yazdı. Burada yük lojistiğinin büyüklüğünün ise 105 milyar TL olduğunu açıklayan Oruç Kaya ile www.yesillojistikciler.com olarak bir araya geldik ve sorduk: “Türkiye’nin lojistik büyüklüğünü nasıl hesapladınız?”

“TÜİK’İN RESMİ VERİLERİNE DAYANARAK LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜN BÜYÜKLÜĞÜNÜ ORTAYA KOYDUM” Oruç Kaya, Türkiye’nin lojistik büyüklüğünü nasıl hesapladığını şöyle anlatıyor: “Türkiye’de Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nin yaptığı gibi lojistiğin büyüklüğü Gayri Safi Yurtiçi Hâsıla (GSYH) içindeki oranlar esas alınıyor ve öyle tahminlerde bulunuluyor. Ben yaptığım çalışmada; TÜİK tarafından yayınlanan resmi verilere dayanarak Türkiye’deki lojistik sektörünün büyüklüğü ortaya koydum. 2014 yılında Türkiye’nin üretim yöntemiyle GSYH, cari fiyatlarla 1 trilyon 750 milyar TL olup bunun yüzde 12’si yani 210 milyar TL’si lojistik (ulaştırma ve depolama) sektörüdür.”

“TÜRKİYE LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜN BÜYÜKLÜĞÜ İLE İLGİLİ 200-250 MİLYAR TL'DEN DAHİ BAHSEDİLDİ”  Yaptığı araştırmada sektörün en önemli bilinmezine net bir cevap ortaya koyduğunu ifade eden Kaya, bu rakamları araştırırken tek bir rakamdan hareket etmediğini birçok rakamdan yola çıktığını söylüyor. Yaptığı bu araştırmada ayrıca 1998’den 2014 yılına kadar olan Türkiye lojistik sektörünün gelişimini de rakamlarla ortaya çıkarttığını ifade eden Kaya, “Türkiye lojistik sektörünün büyüklüğü ile ilgili yaptığım araştırmada çıkan rakamı beklentilerin ve söylentilerin altında gördüm. Bu zamana kadar Türkiye lojistik sektörünün büyüklüğü ile ilgili 200-250 milyar TL’den bahsedildi. Ama ben bir lojistik sektörü danışmanı olarak bu rakamlardan hiçbirini kullanmadım. Çünkü elimde resmi veriler yoktu” diye açıklama yapıyor.

105 MİLYAR TL

ABD’de yapılan lojistik büyüklükle ilgili çalışmalarda GSYH’nin yüzde 12-14 alındığında Türkiye lojistik sektörü büyüklüğünün 244 milyar TL olması gerektiğini söyleyen Kaya, ancak TÜİK rakamlarına göre büyüklüğün 210 milyar TL olduğunu vurguluyor. Lojistik sektörünün 1998 – 2014 yılları arasındaki GSYH içindeki ortalama payı yüzde 11.3 olduğunu belirten Kaya, “Ben tahmin yapmıyorum. Resmi verileri ortaya koyuyorum” diyor ve ekliyor: “Yaptığım araştırmada bu rakam 210 milyar TL. Bu rakam yük ve yolcu için yapılan faaliyetleri kapsıyor. 2012 verilerine göre bunun yüzde 50’sini yük ile ilgili lojistik faaliyetler ve diğer yüzde 50’sini ise yolcu taşımacılığı ve boru hattı taşımacılığı oluşturuyor. Bu durumda; yük ile ilgili lojistik faaliyetlerin büyüklüğü, 105 milyar TL olarak kabul edilebilir. Sadece yük için Türkiye’de lojistik sektörünün büyüklüğü 105 milyar TL olup Türkiye GSYH’nın yüzde 6’sıdır. Ancak bana göre lojistik, hem yük hem de yolcu için bir bütün halde düşünülmelidir. 105 milyar TL’nin yüzde 0.18’ini demiryolu taşımacılığı, yüzde 57.09’unu karayolu taşımacılığı, yüzde 8.65’ini denizyolu taşımacılığı, yüzde 0.57’sini havayolu taşımacılığı, yüzde 1.69’unu depolama, yüzde 24.68’ini ise destekleyici faaliyetler yani acente, liman, elleçleme oluşturuyor. Pastada posta ve kurye faaliyetlerinin oranı ise yüzde 7.13’ünü oluşturuyor.” 

“FARKLI KULVARDAYIM VE BU KULVARDA RAKİBİM YOK”

“Türkiye’de birçok lojistik danışmanı var. Ben lojistik danışmanı olarak farklı kulvardayım. Ben, stratejik danışmanlık ve özellikle operasyonel danışmanlık yapıyorum. Yani, şirketlerin günlük sorunlarına çözüm bulmaya yardımcı olmaya çalışıyorum ve özellikle mavi yakalıların daha fazla müşteri memnuniyeti ve daha fazla rekabet odaklı olmasına yönelik eğitimler veriyorum. Benim kulvarım, lojistik işinin zevkli ve farklı yapılmasını sağlayacak çözümleri sunmak” diyen Kaya, lojistik sektörü ile ilgili kimsede olmayan bilgilere sahip olduğunun ve bu bilgileri, lojistik işi ile ilgili olan herkes ile ücretsiz paylaştığının altını çiziyor. Kaya, örneğin; Türkiye lojistik sektöründe bilişim kullanımı ile ilgili oranlar, kimin ne kadar geniş bant kullandığı kimin ADSL ile mi bağlandığı gibi verilere sahip olduğunu söylüyor.

"TÜRK LOJİSTİK FİRMALARININ TİCARİ BORÇLARI VE KREDİ BORÇLARI ÇOK FAZLA"

Türkiye’de lojistik firmalarının iyi yönetilmediğini ifade eden Oruç Kaya, bunun nedenini de şu sözlerle açıklıyor: “Çünkü para kaybediyorlar. Ticari borçları ve kredi borçları çok fazla. Şu anda kaç firmanın kapandığının üstünde çalışıyorum. Dünyanın en önemli 10 lojistik firmasını inceleme fırsatım oldu. Şimdi dünya lojistik sektöründe ana tema ciro değil, karlılık. Türkiye’de hala ciro ile övünülüyor. Ama günümüzde kar cirodan daha önemli. Bugün lojistik firmalarının operasyonel karlılığının yüzde 10-15 arısında olması gerekiyor ki; yatırım yapılabilsin, doğru insan kaynağı kullanabilsin, rekabet edebilsin. Türkiye’deki lojistik firmalarının ise operasyonel karlılıkları yüzde 2 civarında.”

"REKABET FİYAT ODAKLI YAPILIYOR"

Türkiye lojistik sektöründe bugün doğru hesap-kitap yapılmadığını, rekabetin sadece fiyat odaklı yapıldığını, fiyatın dışında başka bir rekabet arayışında olunmadığını vurgulayan Kaya, fiyat dışında rekabet edebilen çok az lojistik firmasının bulunduğunun altını çiziyor.

"İNGİLİZLER ANA OKULLARINA GİDİP LOJİSTİĞİ ANLATIYOR"

Lojistik sektörünün önündeki en büyük sorunun insan kaynağı olduğunu söyleyen Kaya, yakın zamanda lojistik firmalarının nitelikli eleman bulmakta zorluk çekeceklerini ifade etti. Kaya, “Özellikle depoda çalışacak insan kaynağı sorunu var. İngiltere bile bunun farkına vardı. Bugün İngiltere’de ana okullarına gidip lojistiği anlatıyorlar. Çünkü çalışacak insan bulmakta sıkıntı çekeceklerini düşünüyorlar. Yani tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de asıl problem ara elaman. 2 yıllık lojistik okullarının bu alana elaman yetiştirmesi lazım” diye açıklama yapıyor.

"ÖNÜMÜZDEKİ 5 YIL İÇİNDE LOJİSTİK FİRMALARININ KENDİ FİLOLARI OLACAK"

“Önümüzdeki 5 yıl içinde lojistik firmalarının kendi filoları olacak” diyen Kaya bunun mutlaka olması gerektiğini çünkü müşteri memnuniyetsizliğinin hat safhada olduğunu söylüyor. Özellikle nakliyede işleri taşeronun taşeronunun yaptığını bunun da müşteri memnuniyetsizliğini artırdığını belirten Kaya, “Önümüzdeki 5 yıl içinde kendi filosunu yöneten daha öne çıkacak. Maliyetten dolayı filo yatırımları azaltılıyor ama müşteri memnuniyeti öne çıkacak ve filo yatırımları artacak” diyor.