Lojistik Performans Endeksi'nde yükselmek için neler yapmalı?
Lojistik Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Mehmet Tanyaş, 20 Mart'ta yayınlanan Dünya Bankası Lojistik Performans İndeksi 2014'ü ve Türkiye'nin endeksteki yerini yorumladı. İşte "Lojistik Performans Endeksi 2014" analizi...
"Dünya Bankası’nın 160 ülkeyi lojistik performansları açısından sıralayan "Connecting to Compete 2014: Trade Logistics in The Global Economy" isimli raporu 20 Mart'ta Türkiye saatiyle saat 19:00 ‘da yayımlandı. 2007 yılından beri iki yılda bir yayımlanan rapor, Dünya’da 1000’den fazla lojistik profesyoneli ile yapılan anket çalışmasından elde edilen verilere dayalı olarak hazırlanıyor.
6 FARKLI LOJİSTİK KRİTERİ
Dünya Bankası tarafından, 2007 yılında yedi, 2010, 2012 ve 2014 yıllarında altı farklı lojistik kriter kullanarak ülkeler bazında Lojistik Performans Endeksi ölçüm sistemi geliştirilmiş olup bu şekilde ülkelerin lojistik açıdan gelişmişlik düzeyinin ölçülmesi gerçekleştiriliyor. Bu performans endeksinin hesabında, iş hacminin etkisinden ziyade, lojistik altyapı ve sistemlerin etkinliği çok daha fazla önemli.
LPI olarak kısaltılarak kullanılan endeks temel olarak;
Gümrük süreçlerinin verimliliği (hız, süreçlerin öngörülebilirliği ve basitliği, sınır kapılarından geçiş kolaylığı...) Taşımacılık ve ticaret açısından lojistik altyapı (limanlar, demiryolları, karayolları, bilişim teknolojileri...) Rekabetçi maliyetlerle taşıma organizasyonu kolaylığı Lojistik hizmetlerin kalitesi ve rekabetçiliği (lojistik şirketler, gümrük müşavirleri...) Sevkiyatların izlenebilirliği ve Zamanında teslimat kriterlerini dikkate alınıyor. LPI’nde puanlamalar beş tam puan üzerinden gerçekleştirilmekte ve ülke puanı tüm alt kriter puanlarının ortalaması şeklinde hesaplanıyor. Tablo 1’de yıllara göre Türkiye ve bazı ülkelerin sıra ve puanları gösteriliyor.
TÜRKİYE İNİŞLİ-ÇIKIŞLI GRAFİK İZLİYOR
İsveç, Norveç, Lüksemburg ne kadar yükleme ve boşaltma açısından yoğun trafik içermeyen ülkeler olsa da LPI endeksine göre, dünya üzerindeki lojistik mükemmelliğe sahip ülkeler olarak değerlendiriliyor. Singapur, Almanya ve Hollanda sürekli olarak ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye ise 2014 yılına kadar inişli ve çıkışlı bir puan seyri izlemiş, 2014 yılında puanı 3.50’ye düşmüş ve 30. sıraya geriledi. Bunun dışında tüm komşu ülkelere göre LPI puanı en fazla olan ülke Türkiye.
YETERSİZ ALTYAPI VE BİLGİ TEKNOLOJİSİ ALTYAPISI
Listenin orta sıralarında bulunan ülkelerin daha üst sıralarda yer alması önündeki en büyük engel olarak yetersiz altyapı ve bilgi teknolojisi yatırımları gösterilebilir. Listenin 40 ve üstü sıralarındaki ülkelerde ise operasyonların analizi ve etkinlik artırılması, öncelikli hedef olarak belirleniyor.
2007 yılında yapılan değerlendirmede yedi kriter söz konusu iken daha sonraki değerlendirmeler 6 kriter üzerinden yapılmış ve yurtiçi lojistik maliyetler kriteri 2010 yılı itibarıyla değerlendirme dışı bırakılmıştır.
TÜRKİYE NE YAPMALI? En çok ilerlemenin “Lojistik hizmetlerin kalitesi ve rekabetçiliği” kriterinde olduğu, en düşük puanlı kriterin “Rekabetçi maliyetlerle taşıma organizasyonu kolaylığı” ve en yüksek puanlı kriterin ise “Sevkiyatların izlenebilirliği” olduğu görülüyor. Dünya ekonomik büyüklük sıralamasında 17. olan ülkemizin lojistik performans indeksinde de istenen düzeye gelebilmesi için ülke lojistik planlamasında Dünya Bankası LPI çalışmasının dikkate alınması gerekiyor. Ülke LPI puanını artırabilmek için ilgili tüm bakanlıkların, özel sektör ve sivil toplum kuruluşlarının katkı sağladığı “Türkiye Lojistik Master Planı”nın biran önce yapılması gerekiyor. Bu plan olmadan bundan sonraki LPI’nde puan düşüşleri devam edebilir. Diğer ülkelere göre daha amaca yönelik ve planlı çalışmamız gerekiyor."