Günümüzde lojistik sektörünün en çok konuştuğu konular arasında sürdürülebilirlik, dijitalleşme, yapay zeka, nesnelerin interneti, akıllı depolama çözümleri, elektrikli araçlar ve otonom sürüş yer alıyor. Bu konulardan depolama çözümleri kritik öneme sahip. Çünkü depolama lojistiğin en önemli alanlarından birini oluşturuyor. Depolamada da güvenlik, istihdam ve verimlilik öne çıkıyor. Dijitalleşmenin gelişmesi ile birlikte tüm sektörlerde olduğu gibi lojistikte de insan faktörü en aza indirgenmeye çalışılıyor. Robot teknolojisinin gelişimi ile birlikte depolarda ve lojistiğin farklı noktalarında robot kullanımı artmaya başladı. Dünyada hızla artan bu trend Türkiye’de de yaygınlaşıyor. Ülkemizdeki tüm iş kollarında robot kullanımının artırılması için çalışmalar yürüten ve bir start-up olan Robot İstihdam Ajansı, Türkiye’nin ilk robot ajansı olma özelliğine sahip. Yeşil Lojistikçiler olarak Robot İstihdam Ajansı Kurucusu Canan Alkın ile bir araya geldik ve kendisine “lojistik sektöründe robot kullanımı ve önemi” ile ilgili sorular yönelttik. İşte Robot İstihdam Ajansı Kurucusu Canan Alkın’ın sorularımıza verdiği cevaplar…

“TÜRKİYE’NİN İLK ROBOT AJANSIYIZ”

Robot İstihdam Ajansı hakkında bilgi verir misiniz? Ajansın amacı nedir?

Biz bir start-up’ız. Ancak robot kullanımının yaygınlaşması için çok önemli çalışmalar yapıyoruz. Robot İstihdam Ajansı, hem mavi yaka hem beyaz yaka alanlarında görev yapabilecek fiziksel ve dijital robotları şirketlerin işgücü ihtiyaçlarına göre istihdam eden Türkiye’nin ilk robot ajansıdır. Bünyesinde bulunan üç robot teknolojisi ile en geniş robot aday havuzuna sahip dünyadaki ilk iş modeliyiz. Amacımız, şirketlere otomasyon ve doğru robot teknolojisini sunmak.

DÜNYA VE TÜRKİYE’DE ROBOT KULLANIMI

Dünya ve Türkiye robot pazarı hakkında bilgi verir misiniz? Dünya ve Türkiye robot pazarı ne kadarlık bir büyüklüğe sahip?

Dünya robot pazarı 2023 itibarıyla 150 milyar dolar civarında ve pazar yılda yüzde 15-20 oranında büyüyor. Dünya genelinde fabrikalarda 10 bin çalışan başına 162 robot kullanılırken, Türkiye’de bu sayı 51.  Örneğin Güney Kore’de 10 bin çalışan başına 1012 adet robot kullanılıyor.

Uluslararası Robot Federasyonu (IFR) raporuna göre Türkiye’de faal endüstriyel robot sayısı 26 bin 413’tür. Geçen yıl kurulan yeni robot sayısı bir önceki yıla göre yüzde 15 arttı ve 4 bin 429’a yükseldi.

Orta ve uzun vadede robot pazarı dünyada ve Türkiye’de nasıl olacak?

Pazarın dünyada 2030’da 500 milyar doları aşması bekleniyor. Özellikle insansı robotlar, mobil robotlar ve dijital çalışanlar (yapay zeka, chatbot ve benzeri) pazarda en hızlı büyüyen alanlar olacak.

Türkiye’de ise henüz erken olsa da lojistik, sağlık ve üretim gibi alanlarda robot kullanımı sayısı artacak. 2030’a kadar yapay zeka entegrasyonuyla akıllı robotlar her evde ve işyerinde olacak. 10 yıl içinde büyük firmaların bordrolarında artık insan ve robot sayısı birlikte yönetilecek.

ROBOT ÇEŞİTLERİ

Çalışma hayatında kaç çeşit robot kullanılıyor. Üretimde otomatik olarak görev yapan tüm makineler robot diye mi sınıflandırılıyor?

Her otomatik makine "robot" sayılmaz. Robotların temel özellikleri ;Programlanabilir, Çoklu görev yapabilen, esnek ve adaptif sistemler olmalarıdır. Çalışma Hayatında Kullanılan Robot Çeşitleri şunlar:

Endüstriyel Robotlar: Kollu Robotlar (Articulated Robots): Kaynak, montaj, boyama gibi işlerde kullanılır, CNC Makine ve benzeri.

Hizmet Robotları: Teslimat Robotları: Otonom araçlar, Temizlik Robotları: Endüstriyel veya ev tipi (Örn: iRobot); Sağlık Robotları, Cerrahi robotlar gibi.

Otonom Mobil Robotlar (AMR): Depo ve lojistikte mal ve malzeme taşıma AGV'ler (Automated Guided Vehicles): Sabit yollarda hareket eder.

Cobot'lar (İşbirlikçi Robotlar): İnsanlarla yan yana çalışabilen, güvenlik sensörlü robotlar. 

Servis Robotları: Garson robotlar, Resepsiyon robotları gibi

İnsansı (Humanoid) Robotlar: İnsan benzeri fizik ve davranışı olan robotlar.

“DEPOLAMA VE HİZMET SEKTÖRÜNDE ROBOT KULLANIMINA YÖNELİK TALEPLERDE ARTIŞ VAR”

Robotlar en çok hangi sektörlerde kullanılıyor?

Robotların en yaygın kullanım alanları şunlar: Otomotiv ve üretim (kaynak, montaj, boyama), lojistik ve depoculuk, sağlık (cerrahi robotlar, hasta bakım asistanları), tarım (hasat robotları, drone’lu ilaçlama) ve perakende (self-checkout, envanter yönetimi).

Türkiye’de şu an en çok depolama ve hizmet sektörlerinden talep alıyoruz. Son dönemlerde otellerden garson robotlar ile ilgili yoğun talepler aldık. Özellikle personel yetersizliği, hizmet kalitesinin artırılması gibi nedenlerden dolayı bu alanlarda robot ihtiyacı artıyor.

“TÜRKİYE LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE ROBOT KULLANIMI 5 YILDA YÜZDE 40’IN ÜZERİNDE ARTTI”

Türkiye taşımacılık ve lojistik sektörü robot kullanımında ne durumda?

Dünyanın önde gelen lojistik ve taşımacılık firmaları tam otomatik depolar kullanırken, Türkiye’de de e-ticaret ve üretim yapan bazı şirketler robotik depo sistemlerine yatırım yapıyor. Türkiye lojistik sektöründe robot kullanımı henüz yaygınlaşma aşamasında, ancak son 5 yılda yüzde 40’ın üzerinde arttı.

Lojistik sektöründe robotlar en çok hangi işlerde kullanılıyor?

Depo yönetimi (otomatik raf sistemleri – AS/RS), sipariş toplama (AMR’ler ve drone’lar), paketleme ve paletleme (robot kollar) ve son teslimat (özerk teslimat araçları ve drone’lar).

“YAPAY ZEKA + ROBOTİK TEDARİK ZİNCİRİNİ TAMAMEN DÖNÜŞTÜRECEK”

Gelecekte lojistik sektöründe robot kullanımı sizce ne aşamada olacak? Öngörünüzü paylaşır mısınız?

Önümüzdeki 10 yılda lojistik sektöründe tam otonom depolar, sürücüsüz kamyonlar ve hava drone’larıyla teslimat yaygınlaşacak. Yapay zeka + robotik tedarik zincirini tamamen dönüştürecek. Türkiye’de de 2027’ye kadar büyük depoların yüzde 60’ı robot destekli hale gelecek.

“TÜRKİYE’DE LOJİSTİK ROBOTİK YATIRIMLARI SON 3 YILDA 500 MİLYON DOLARI AŞTI”

Türkiye lojistik sektöründe robot yatırımı yapan var mı? Varsa bu yatırım miktarı nedir? Bu firma ya da firmalar hangi işleri için robot kullanmayı amaçlıyor?

Evet. Türkiye’de lojistik robotik yatırımları son 3 yılda 500 milyon doları aştı. Lojistik firmalarının amaçları stok yönetimi, sipariş hızı ve insan hatalarını minimize etmek, artan enflasyon ve işçilik maliyetleri nedeniyle robot yatırımı planlıyorlar.

ROBOTLAR İNSANLARIN İŞLERİNİ ELLERİNDEN ALACAK MI?

Robotlar insanların hangi işlerini ellerinden alacak? İnsanlar gelecekte kendilerini hangi konularda daha çok yetiştirmeli?

Tekrarlayan, fiziksel ağırlık gerektiren ve riskli işler (depo çalışanı, montaj hattı, kuryelik) otomasyona geçecek. İnsanlar robot mühendisliği, yazılım, veri analizi, AI yönetimi ve kreatif işler (tasarım, pazarlama) gibi alanlara yönelmeli.

Araştırmalar 2030 yılına kadar insansı robotların işgücünün yüzde 40’ını oluşturucağını ve mesleklerin yüzde 75’ini etkileyerek yaklaşık 3 trilyon dolarlık bir bordroyu şekillendireceğini öngörüyor.

“GELECEK İNSAN VE MAKİNE GÜCÜNÜ BİRLİKTE YÖNETENLERİN OLACAK”

Robotların lojistik sektöründe yaygın olarak kullanılması ile sektördeki iş yapış şekilleri hangi alanlarda değişecek?

Depolar 7/24 çalışacak, insan hatası sıfıra inecek. Teslimat süreleri yüzde 50 kısalacak. Kurye ve depo çalışanı ihtiyacı azalacak. Ancak robot teknisyenliği gibi yeni meslekler doğacak. Maliyetler düşecek ve rekabet artacak.

Robotik devrim kaçınılmaz olacak. Türkiye’nin bu dönüşüme ayak uydurması için eğitim, Ar-Ge ve yatırım kritik öneme sahip. Robot İstihdam Ajansı sadece robot tedarik etmiyor. Aynı zamanda iş dünyasını insan ve robotların birlikte çalışacağı bir geleceğe hazırlıyoruz. İnsan&robot takımları workshopları ile insan kaynakları kültürünü bu dönüşüme adapte ederek katkı sağlıyoruz. Gelecek insan ve makine gücünü birlikte yönetenlerin olacak.