Sürdürülebilir Taşımacılık Faaliyeti

HED Akademi Yönetici Direktör Özgür Şener, “Sürdürülebilir Taşımacılık Faaliyeti” hakkında yazdı. İşte Özgür Şener’in yazısı…

Trafik kazalarının sonuçları incelendiğinde, toplum yaşamının üç önemli boyutu olan; sosyal (insani), çevresel, ekonomik zararları olduğu görülecektir. Sosyal boyutta; can kayıpları, ciddi yaralanmalar, iş göremezlik sonucu sosyal travmalar, zarar gören kişinin ve ailesinin manevi hasarları, kişilerin güvenli seyahat haklarının ihlali, Ekonomik boyutta; kullanılamaz hale gelen araçlar, iş gücü kayıpları, tazminatlar, sigortalar, sağlık kalitesi bozulan insanların ömür boyu işlerinin bozulması, bozulan ve zarar gören yol unsurları, Çevresel ve insan sağlığı boyutunda; Kazaya karışan araçların taşıdıkları veya ihtiva ettikleri tehlikeli maddelerin toprağa, havaya karışması olarak verdiği zararlar ile özetlenebilir.

Bir işyerinde kazasızlık odaklı çalışma sistemi kurulması, işverene emanet edilen iş gören hayatının kutsallığının korunması ve yasal uyumun sağlanmasının yanı sıra finansal sürdürülebilirlikle birlikte rekabet avantajı da sağlamaktadır. Kazasızlığın getirdiği finansal avantajlar (tazminat, sigorta, tamir, iş günü ve iş gücü kayıpları vb.), güçlü marka imajının müşteriler nezdindeki değerine etkisi, yol ve sürüş güvenliğinin, güvenli sürüş sağlamasıyla birlikte, ekonomik sürüşün de gerçekleşmesiyle yakıt tüketiminin azaltılması, bakım, onarım, yedek parça sarfiyatına olumlu etkisi nedeniyle, tüm filo işletim maliyetlerinde yaklaşık %15-20 oranında tasarruf sağlanabileceği bilinmektedir.

Ülkemizde yük ve yolcu taşımacılığının yaklaşık %85’i karayolu ile sağlanmaktadır. Ülkemizin coğrafi konumu ve taşıma modlarının (kara-deniz-hava-demiryolu) entegrasyonu göz önünde bulundurulduğunda, önümüzdeki yıllarda, yük taşımacılığında ulaşım modlarının entegrasyonu ve intermodal taşımacılığın %85 olan karayolu taşımacılığının payının azalması beklenmekle birlikte kısa-orta vadede %75 oranında karayolu ağının kullanılacağı bilinmelidir.

https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/ulastirma-turlerine-gore-tasinan-yolcu-ve-yuk-miktari-i-85789

Buradan hareketle, karayolu taşımacılığı ülkemizin önemli bir gerçeği olarak görülmeli ve taşımacılık sistemi “Sürdürülebilir Taşımacılık” ilkeleri ile ele alınmalıdır. Lojistik sektöründe, ana faaliyet konusu olan ağır vasıta taşımacılığı, bazı sektörlerde ana faaliyetin olmazsa olmaz bir parçasıdır. Örneğin, hazır beton, enerji (akaryakıt ve gaz taşımacılığı), maden (hafriyat taşımacılığı), ağır taşımacılık (rüzgar enerji santralleri parça ve ekipman taşımaları), elektrik tedarik ve dağıtım, gıda ve hızlı tüketim malzemesi taşımacılığı, ilaç (reprezant ve dağıtım araçları) ve inşaat sektörü gibi.

Ana faaliyeti lojistik taşımacılığı olmayan sektörlerin araç sayıları, lojistik sektöründeki firmaların araç sayılarına ulaşırken, bir tarafı trafik kazalarını önlemek, bir tarafı araç maliyetlerini optimize etmek olan çalışmalar için gerekli insan, ekipman, takip, geri bildirim vb. altyapıya sahip olmadıklarını biliyoruz. Bu altyapı eksikliği “Ölçmediğiniz bir değeri iyileştiremezsiniz” prensibi ile birleştiğinde, takip edilmeyen ve iyileştirilemeyen bir taşıma faaliyeti kaçınılmaz olmaktadır. İşletme bazında incelendiğinde, lojistik maliyetleri tüm giderler içerisinde üretilen veya satılan malın maliyetinden sonra ikinci sırada gelmektedir. Bu yüzden lojistik maliyetleri üzerinde çalışılması ve bu maliyetlerin düşürülmesi işletmenin karlılığını olumlu yönde etkileyecektir.

Ülkemizin en önemli sektörlerinden biri olan inşaat sektörüne beton tedariği yapan hazır beton sektöründen bir örnekle durumu açıklayalım.

Hazır beton tesisinden inşaat sahasına, beton mikserleri ile yapılan taşımalarda, iki yıl öncesine kadar sektörün beton mikseri için 100 kilometre başına litre cinsinden akaryakıt tüketim kabulü ortalama 75 litre idi. Sektörün önemli sivil toplum örgütü ile gerçekleştirdiğimiz akaryakıt tüketimi performans testlerinde, hazır beton taşımacılığı yapan firmanın süreçlerinde herhangi bir olumsuzluk yaratmadan, aynı taşımacılık faaliyetinin 100 kilometre başına litre cinsinden akaryakıt tüketiminin ortalama 45 litre ile yapılabileceğini tespit ettik ve sektör tarafından kabulünü sağladık. Hazır beton sektörü yaklaşık 20 bin beton mikseri ile faaliyet göstermektedir ve her bir beton mikserinin günlük ortalama kat ettiği mesafeyi 100 kilometre olarak ele alalım. En kötü senaryo ile araç başı 100 kilometre başına litre cinsinden akaryakıt tüketimini 10 litre azaltabildiğimizde, günlük 200 bin litre akaryakıt tasarrufu mümkündür.

Sürdürülebilir taşımacılık faaliyetlerinde 100 kilometre başına litre cinsinden akaryakıt tüketimini optimize edebilmek için aşağıdaki adımların atılması gerekmektedir. Bu adımları firmalar kendi içlerinde kuracakları bir ekiple atabilecekleri gibi, alanında uzman, danışman bir firma ile de atmayı tercih etmektedirler.

Mevcut Durum Analizi Yapılması

Filo ve Araç Operasyon Süreçlerinin İncelenmesi

Yönetim Raporlaması ve Mevcut Durum, İyileştirmelerin Paylaşımı, Hedef Belirleme

Rota Bazlı Optimum Yakıt Performans Testi-Hedef Litre ve Hız Belirlenmesi

Raporlama

Sürücü Bazlı Kilometre/Litre Tablosu-Sürücü Sınıflandırma

Ekonomik & Defansif Sürüş Eğitimleri ve Değerlendirmesi

Filo Yönetimi Periyodik Geribildirim

Yönetim Raporu Periyodik Geribildirim

Sürekli İyileştirme Saha Çalışması

Sürücü Bazlı Geribildirim ve Koçluk Programı Uygulaması

Filo Yönetimi ve Yönetim Geribildirim Uygulaması

Bu adımlardan Ekonomik & Defansif Sürüş Eğitimleri ve Değerlendirmesini yakından incelediğimizde;

Ekonomik Sürüş: Sürücülerin, aldıkları eğitim ile birlikte, iş süreçlerini etkilemeden, sürüş konforlarını değiştirmeden, kilometre başına tüketilen yakıt miktarını azaltarak, yakıt tüketiminden kaynaklı sera gazı emisyonlarını azaltmak, enerji tüketimini minimize ederek gereksiz doğal kaynak tüketimini önlemek, yakıttan kaynaklı maliyetleri düşürmektir.

Güvenli Sürüş: Sürücünün, kullandığı aracın güvenli kullanılmadığı durumlarda kendisine, ailesine, trafikteki diğer insanlara, çalışma arkadaşlarına ve çalıştığı işyerine verebileceği zararları fark etmelerini sağlamak, trafikteki tehlikeleri önceden fark etmesini sağlayarak trafik kazalarına karışmalarını önlemek. Operasyonel süreçlerin hızlı araç kullanmadan da tamamlanabileceğinin kanıtlanması ile sürücüler üzerindeki zaman baskıları da azaltılarak sürüş psikolojisine pozitif katkı sağlanmaktadır. Güvenli ve defansif sürüş bilincini kazandırmaktır.

Sürdürülebilir taşımacılık sistemi kurabilmek için gerekli önemli birkaç adım aşağıda paylaşılmıştır.

Yönetimin Desteğini Alın: Yönetim desteği olmaksızın yapılan iyileştirme çalışmaları bireysel çabalardan öteye gidememekte, sürdürülememektedir.

Taşıt Edinme Sürecinizi Tanımlayın: Filo ihtiyaçlarının belirlenmesi, araçla yapılacak işlerin niteliğine, büyüklüğüne ve çalışma alanına bağlıdır. Taşıt seçim kriterleri, aracın kullanım amacı (yük, yolcu), aracın kullanılacağı yol şartları, araç edinme maliyeti, yakıt sarfiyatı, yerel bayilerdeki bulunabilirliği, yedek parça maliyetleri, servis ve diğer garantiler, aracın amortisman ve değişim kilometre ya da sürelerini belirleyin.

İşe Uygun Sürücü Alın, Sürücülerinizin Periyodik Eğitimini Sağlayın: Ekonomik-ekolojik bir sürücü yakıt tüketimini bu konuda kötü olan bir sürücüye oranla %35 ‘e kadar daha az yapar. Bu farkın temel nedenleri; sürüş hızı, zamanında-uygun vites seçimi, fren-gaz kullanımı, öngörülü sürüş, rölanti süreleridir. Kazaya karışmayan sürücüler, trafikteki tüm unsurların güvenliğini sağladıkları gibi, kazadan kaynaklı tüm maliyetlerin de firmanın kasasında kalmasını sağlarlar.

Filo Takip Sistemi Kurun: Araçlarınızı izlemek için araç takip sistemleri kurun. Araçların aldıkları yakıtları izleyebilmek içinse en kolay yöntem olan taşıt tanıma ile yakıt alımını sağlamaktır Ancak bu sayede her bir araç ve sürücü için gerçek 100 kilometre başına harcanan yakıtı hesaplayabilirsiniz.

Periyodik Servis ve Bakıma Önem Verin: Filoların en önemli maliyetlerinden biridir servis bakım/onarım maliyetleri. Bu maliyetleri düşürmenin ve sürdürülebilir bir süreç sağlamanın yolu geleneksel reaktif yaklaşımlar yerine proaktif yaklaşımları benimsemekten geçer. Önleyici bakım da diyebileceğimiz bu sistemle, düzenli, periyodik bakımlar takip edilmektedir. Servis raporları titizlikle incelenmekte, sürücülerden araçta olası problemler ile ilgili geribildirimler alınarak, problemler büyümeden önlenmektedir.

Yapılacak tüm çalışmalar için ayrılan kaynak, kazasızlık ve verimlilik sonuçları ile ölçülebilir bir halde çok kısa bir sürede geri dönecektir.

Taşıtlarda enerji verimliliği ile ilgili daha fazla bilgi için, Sürdürülebilir Kalkınma Derneği çatısı altında kurduğumuz Taşıtlarda Enerji Verimliliği Çalışma Grubu ile Marmara Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Fakültesi ortak çalışması ile hazırlanan kılavuza aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

Taşıtlarda Enerji Verimliliği Kılavuzu http://www.skdturkiye.org/yayin/skddokumanveyayinlar-65

ÖZGÜR ŞENER KİMDİR?

Profesyonel iş hayatının 13 yıl gibi önemli bir bölümünde Uluslararası Taşımacılık Firması TNT Express’te çalışmıştır. Son görevi TNT Türkiye İş Sağlığı Güvenliği, Kalite Yönetim Sistemleri ve İdari İşler Müdürü’dür.

2016 yılı sonundan itibaren HED Akademi firmasında Yönetici Direktör’dür.

Bir yılda yaklaşık 5 Bin insanımızın hayatını kaybettiği, 200 Bin insanımızın yaralandığı trafik kazalarının önlenmesini kendisine en büyük kişisel hedef olarak koymuştur.

Profesyonel ilgi alanlarından biri olan, taşımacılık operasyonları süreç optimizasyonu ve verimlilik kapsamında, Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (SKD), Taşıtlarda Enerji Verimliliği Çalışma Grubu Başkanı olarak,

SKD ve Marmara Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü işbirliği ile, Türkiye’nin alanındaki ilk çalışması olan Taşıtlarda Enerji Verimliliği kılavuzunun hazırlanmasına liderlik etmiştir. Birçok sivil toplum kuruluşu ve dernekler ile birlikte

iş sağlığı güvenliği, trafik güvenliği, enerji verimliliği ve çevre alanlarında sosyal sorumluluk projelerinde görev almaktadır.

Sürdürülebilirlik ve Sivil Toplum Kuruluşu Faaliyetleri:

Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Taşıtlarda Enerji Verimliliği Grubu Başkanı

Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği Yüksek İstişare Kurulu Üyesi

Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Enerji Çalışma Grubu Üyesi

Deniz Temiz Derneği TURMEPA Gönüllü Eğitmen

Adım Adım Gönüllü Bağış Koşucusu

Çalışma ve Danışmanlık Alanları:

Sürdürülebilir Taşımacılık Yönetim Sistemi Kurulması

İş Sağlığı Güvenliği Yönetim Sistemi Kurulması

Taşıtlarda Enerji Verimliliği

Proje Yönetimi