7 Temmuz 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 79 numaralı kararname ile Ticaret Bakanlığı teşkilat yapılanmasında değişikliğe gidildi. Cumhurbaşkanlığı teşkilatı hakkındaki kararnamede yapılan değişiklikle Kararnamenin “Ticaret Bakanlığının görev ve yetkileri” başlıklı 441’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi “Uluslararası hizmet ticaretinin ülke ekonomisi yararına geliştirilmesini ve desteklenmesini sağlamak, bu alana yönelik küresel gelişmeleri takip ederek sektörler ve ülkeler bazında gerekli çalışmaları yapmak ve yurtdışı müteahhitlik dahil uluslararası hizmet ticaretine ilişkin politikaların uygulanmasında ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak ve gerekli her türlü tedbiri almak” olarak değiştirildi.

79 sayılı Kararname ile “Dış Temsilcikler ve Uluslararası Etkinlikler Genel Müdürlüğü” başlığı “Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü” olarak değiştirildi ve bu yeni Genel Müdürlüğün görevleri 449’uncu maddede sıralandı. Daha önceki kararnamede olmayan ve aşağıdaki fıkralarda yer alan hükümlere dikkatinizi çekmek isteriz:

“(1) Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri şunlardır:

a) Uluslararası hizmet ticaretinin ülke ekonomisi yararına geliştirilmesini ve desteklenmesini sağlamak, bu alana yönelik küresel gelişmeleri takip ederek sektörler ve ülkeler bazında gerekli çalışmaları yapmak ve yurtdışı müteahhitlik dâhil uluslararası hizmet ticaretine ilişkin politikaların uygulanmasında ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak ve gerekli her türlü tedbiri almak,

b) Uluslararası hizmet ticaretine yönelik Devlet destekleri de dâhil ilgili mevzuatı hazırlamak, uygulamak, teşvik belgelerini düzenlemek, ilgili sektör ve ülke politikalarına ilişkin esasların belirlenmesi amacıyla çalışmalar yapmak, diğer kurum ve kuruluşlar eliyle uygulanmasını sağlamak, uygulamayı takip etmek ve değerlendirerek gerekli tedbirleri almak, uygulamada çıkan ihtilaflarda ilgili kurum ve kuruluşlara görüş vermek, teşvik belgesi şart ve niteliklerine aykırı davrananlara gerekli müeyyideleri uygulamak,

…………….

g) Yurtdışında lojistik merkezlerinin kurulması, yönetilmesi, işletilmesi ile ilgili ilke ve politikaların tespiti konusunda çalışmalar yapmak, araştırma, planlama ve koordinasyon faaliyetlerini yürütmek, destek programlarını hazırlamak, uygulamak ve uygulanmasını sağlamak,

ğ) Dış pazarlarda uluslararası hizmet ticareti ile ilgili olarak karşılaşılan sorunlar ile diğer ülkelerce hizmet ihracatımıza karşı uygulanan kısıtlayıcı tedbirler ve diğer ticaret engellerinin tespitine yönelik çalışmalar yapmak, bu engellere ilişkin olarak özel sektör ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını bilgilendirmek, söz konusu engellerin ortadan kaldırılmasına veya iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapmak ve bu amaçla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamak,

…………….

ı) Uluslararası hizmet ticaretine ilişkin olarak firma ve sektör kuruluşlarının yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlar karşısındaki hak ve menfaatlerini korumak,

i) Yurtdışında yapılacak yatırımların planlanması, izlenmesi ve yönlendirilmesine yönelik olarak gerekli tedbirleri almak, sektör ve ülkeler bazında çalışmalar yapmak ve bu alanda gerekli mevzuat ile destek programlarını hazırlamak, uygulamak, diğer kurum ve kuruluşlar eliyle uygulanmasını sağlamak,”

Yapılan değişikliklerin ne gibi yenilikler getirdiğine değinmekte yarar var. Yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin izlenmesi için ve uluslararası fuarların düzenlenmesi için daha önce de yetki kararnamesi hükümleri mevcuttu. Bu konuda yetkili genel müdürlükler de vardı.

Bu kararname ile temelde “lojistik sektörünün kamu adresi” belli oldu. Düne kadar bu konuda değişik bakanlıkların değişik genel müdürlükleri irtibat noktası olmaya gayret gösterir iken, bu kararname ile adres netleşti.

İster hava ister deniz taşımacılığı olsun ister demiryolu ile ister karayolu ile eşya taşınsın, artık uluslararası nakliyecilerin yurtdışı sorunlarının çözüm odağı “Ticaret Bakanlığı Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü” olacaktır.

Elbette ki pazara ilk girişte Denizcilik Genel Müdürlüğü, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ya da Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü’nden gerekli lisans veya izinler alınacaktır. Yol geçiş belgesi kotalarını izleyen ve bu konuda diğer ülkelerin Ulaştırma Bakanlıkları ile yapılan KKUK toplantıları yine Düzenleme Genel Müdürlüğü’nün koordinasyonunda yürütülecektir.

Elbette ki, uluslararası nakliyecilerin Türkiye Gümrük Bölgesi içindeki deniz limanı, havalimanı, demiryolu istasyonu ya da kara sınır kapılarında karşılaştıkları gümrük sorunlarında müracaat merkezi yine Gümrükler Genel Müdürlüğü olacaktır.

Ancak çok iyi bilinmektedir ki, uluslararası nakliyecilerin çözümü güç sorunlarının önemli bir kısmı yabancı ülkelerde karşılaştıkları sorunlardır. Bu sorunların çözümünde ise müracaat merkezi Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü olacaktır. Bu Genel Müdürlük Bakanlık bünyesindeki ticaret müşavirlikleri veya ataşelikleri aracılığı ile soruna daha hızlı müdahale edebilecektir.

Kararnamenin 449/1-ı bendine göre, uluslararası hizmet ticaretine ilişkin olarak firma ve sektör kuruluşlarının yabancı devletler ve uluslararası kuruluşlar karşısındaki hak ve menfaatlerini bu Genel Müdürlük koruyacaktır.

Kararnamenin 449/1-ğ bendine göre de dış pazarlarda uluslararası hizmet ticareti ile ilgili olarak karşılaşılan sorunlar ile diğer ülkelerce hizmet ihracatımıza karşı uygulanan kısıtlayıcı tedbirler ve diğer ticaret engellerinin tespitine yönelik çalışmaları bu Genel Müdürlük yapacaktır.

Uluslararası Hizmet Ticareti Genel Müdürlüğü, anılan bu engellere ilişkin olarak özel sektör ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını bilgilendirecek ve söz konusu engellerin ortadan kaldırılmasına veya iyileştirilmesine yönelik çalışmalar yapacaktır. Bu amaçla ilgili kurum ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlama görevini de bu Genel Müdürlük yürütecektir.

Özcesi, uluslararası taşımacılık arenasında haksız rekabet yaratan koşullarla boğuşan nakliyecilerimiz, devlet nezdinde dertlerini dinlemek zorunda olan ve sorunlarını çözmeye yönelik girişimde bulunmakla yükümlü bir kamu organına kavuşmuş görünüyor.

Cahit Soysal (cahit.soysal@gmail.com)