Otomasyonun Zorluk Değil Kolaylık Olduğu Yaşanarak Öğrenildi

1998 yılında Gümrük Otomasyon Sistemi BİLGE’nin pilot uygulamasına başladığımız AHL Gümrük Müdürlüğü’nde yaşanan kargaşayı hatırlıyorum.  Nakliyeciler, acenteler, ithalatçılar, ihracatçılar ve gümrük müşavirlerinin tümü ayağa kalkmış, gösteriler, sloganlar, boykotlar gırla gidiyordu. Ama Bakanlığın kararlı tutumu sayesinde, pilot uygulama başarıldı ve en yoğun gümrük işleminin gerçekleştiği bu idareden sonra sistemin kurulduğu diğer idarelerde BİLGE Sistemi sorunsuz olarak devreye girdi.

Bunca sıkıntı, firmaların günlük rutinlerinin bozulması ve otomasyona yeterince yatkın personel istihdam etmemiş olmalarından kaynaklanıyordu. Bunun bilinci ile işlem hacmi yüksek gümrük müdürlüklerine 70 – 80 PC ile donatılmış Veri Giriş Salonları kurulmuştu.  Nakliyeciler, acenteler ve gümrük müşavirleri bürolarında “bilgiişlemci” istihdam etmeye başlamıştı.

Şimdileri öyle değil: firmalar bilgisayar kullanımı konusunda yetkinlikleri olan personel çalıştırmaya başladı.  Sadece bu sektörde değil hiçbir sektörde bilgisayar kullanamayan büro çalışanı kalmadı. Öte yandan, bilgisayar sistemleri web tabanlı hale getirildiğinden, bürodan BİLGE sistemine NCTS sistemine ve diğer resmi sistemlere erişim mümkün hale geldi. “Kağıtsız İşlem” de yaygınlaştırıldı. Bu nedenle, gümrük idarelerinin de verimi arttı, dış ticaret erbabının da iş verimi yükseldi.

TIR Karnesi kapsamında yapılan taşımalarda (RO-RO ile gelenler dahil) taşıtın Türkiye Gümrük Bölgesine girişinden önce taşıyıcı tarafından elektronik ortamda TIR-EPD ya da TIRCUS sistemleri üzerinden ön beyan verilmesine ilişkin uygulamaya 25.04.2017 tarihinde başlamış ve bir sorun yaşanmamıştı.

15 Ağustos 2017 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmek üzere  yayımlanan Gümrük Yönetmeliği değişikliği ile karayolu taşımacılığında, uluslararası sözleşmeler kapsamında başlamış bir transit işlemi kapsamında Türkiye Gümrük Bölgesine getirilen eşya hariç olmak üzere, özet beyan bilgilerini de içeren transit beyanının taşıtın giriş gümrük idaresine varmasından önce elektronik ortamda giriş gümrük idaresine verilmesi yönünde düzenleme yapıldı.
 
Böylece, giriş gümrük idaresinden bir iç ya da başka bir sınır gümrük idaresine sevk edilecek eşya için transit rejimine ilişkin beyanın, taşıtın giriş gümrük idaresine varmasından önce verilmesi zorunlu hale geldi. 15 Ağustos tarihinden beri, bu kapsamdaki eşya için verilen transit beyanı esas alınarak gümrük işlemleri gerçekleştirilmeye başlandı.

Bilgisayar programlarında yapılan her değişikliğin sektör çalışanlarında bir huzursuzluk yarattığını ve ciddi şikâyetler ortaya çıktığını bilen bir kişi olarak, 15 Ağustos tarihinden bu yana konuyla ilgili kriz sayılabilecek bir sıkıntı yaşanıp yaşanmadığını araştırdığımda, hiçbir şikâyet ile karşılaşılmadığını memnuniyetle öğrendim. Daha çok yabancı plakalı taşıtlar ile yapılan taşımaları olumsuz etkileyebilecek yeni uygulamadan dolayı, hiçbir yabancı kişi veya kuruluştan da tepki gelmemesi sevindirici.

            Bundan şöyle bir sonuç ortaya çıkıyor:

  1. Artık “Bilişim Çağı”nda yaşadığımız gerçeği tüm kamu kuruluşlarında ve sektörlerde benimsenmiş durumda. Her kuruluş kendini yeniçağın gereklerine göre donatmış ve çalışanlarını da buna uygun insanlardan oluşturmuş durumda.
  2. Kamunun kullanıma zorladığı her yeni program, sektör mensupları tarafından süratle benimsenmekte ve uygulanmakta.
  3. Otomasyonun eziyet değil kolaylık getireceği gerçeği yaşanılarak öğrenilmiş bulunmakta.

            Bu tablo karşısında, “Eski Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Proje Başkanı” olarak ancak memnuniyet duyarım. 

Cahit Soysal/csoysal@uysen.com

Önceki ve Sonraki Yazılar