“Dünya Cevre Haftası” olması nedeniyle deniz ulaştırmasında sera gazı emisyonlarına ilişkin bazı temel yaklaşımları ve kavramları sizlerle paylaşmak istiyorum. Öncelikle, Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) bu konuya nasıl yaklaşıyor konusunu kısaca ele aldıktan sonra, son dönemlerde çok sık duymaya başladığımız bazı temel kavramları da açıklamaya çalışacağım.

Uluslararası Denizcilik Örgütünün Yaklaşımı

Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO), deniz taşımacılığının çevresel etkilerini azaltmak için çeşitli politikalar ve düzenlemeler geliştirmiştir. IMO'nun stratejileri arasında enerji verimliliğini artırmak, düşük karbonlu ve sıfır karbonlu yakıtların kullanımını teşvik etmek yer alır. IMO'nun 2020'deki küresel sülfür sınırı, gemi yakıtlarındaki sülfür içeriğini %3,5'ten %0,5'e düşürerek önemli bir adım atmıştır. Bu düzenleme, gemi yakıtlarından kaynaklanan sülfür oksit (SOx) emisyonlarını büyük ölçüde azaltmayı hedefler. SOx emisyonları, asit yağmurlarına ve insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilen hava kirleticilerdir. IMO'nun bu kararı, dünya genelinde deniz taşımacılığının çevresel performansını iyileştirmek için atılan önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.

Ayrıca, IMO, gemilerin enerji verimliliğini artırmak için Gemi Enerji Verimliliği Yönetim Planı (SEEMP) ve Enerji Verimliliği Tasarım İndeksi (EEDI) gibi araçları devreye sokmuştur. SEEMP, gemi operatörlerinin enerji kullanımını optimize etmelerini sağlarken, EEDI yeni inşa edilen gemilerin enerji verimliliğini artırmayı hedefler.

Deniz Ulaştırmasında WTW, WTT ve TTW Kavramlarına Genel Bakış

WTW (Well-to-Wheel): Yakıtın üretiminden tüketimine kadar olan tüm süreçlerini kapsayan toplam enerji tüketimi ve emisyonları değerlendiren bir analizdir. Bu analiz, yakıtın veya enerji kaynağının yaşam döngüsü boyunca ne kadar enerji tükettiğini ve ne kadar sera gazı emisyonu ürettiğini belirler. Bir LNG (Sıvılaştırılmış Doğal Gaz) gemisinin, LNG'yi çıkarma, sıvılaştırma, taşımadan son tüketiciye kadar olan tüm süreçlerini kapsar.

WTT (Well-to-Tank): Yakıtın hammaddeden çıkarılmasından depoya kadar olan süreçteki enerji tüketimi ve emisyonları kapsar. Bir petrol tankeri için petrolün çıkarılması, rafine edilmesi ve tankere yüklenmesi süreçlerinde kullanılan enerji ve oluşan emisyonlar buna örnek olarak verilebilir.

TTW (Tank-to-Wheel): Yakıtın depodan tüketime kadar olan süreçteki enerji tüketimi ve emisyonları kapsar. Geminin motorlarının yakıtı yakarak enerji üretmesi ve bu süreçte oluşan emisyonlar buna örnek olarak verilebilir.

Scope 1, Scope 2 ve Scope 3 Emisyonları

Scope 1: Şirketlerin doğrudan kontrolü altındaki kaynaklardan salınan doğrudan emisyonlardır. Denizyolu taşımacılığında, gemilerin yakıt tüketimi sonucu ortaya çıkan emisyonlar bu kategoriye girer. Bir konteyner gemisinin seyir halindeyken motorlarının yakıt tüketiminden kaynaklanan emisyonlar. buna örnek verilebilir.

Scope 2: Şirketin tükettiği enerji kaynaklarının üretiminden kaynaklanan dolaylı emisyonlardır. Limanda bekleyen bir geminin, kıyı elektriği kullanımı sırasında elektrik üretiminden kaynaklanan emisyonlar buna örnek verilebilir.

Scope 3: Şirketin doğrudan kontrolünde olmayan ancak faaliyetlerinden dolayı dolaylı olarak meydana gelen emisyonlardır. Bu, tedarik zinciri emisyonları, lojistik destek hizmetleri ve nihai ürünlerin dağıtımı sırasında oluşan emisyonları içerir. Gemilerin tedarik zincirindeki diğer hizmetler ve ürünlerin taşınması sırasında oluşan emisyonlar buna örnek olarak verilebilir.

Prof. Dr. Okan TUNA

ShipsGo, Kurucu Ortak

(okan.tuna@shipsgo.com)