Bu köşede, uzun zamandır lojistik sektörünün dijitalleşmesi üzerine yazılar kaleme aldığımı ve bu konuda sektörün hem global hem de yerel anlamda diğer sektörlere göre geride kaldığına yönelik söylemlerimin ağır basıyor. Benim yazılarımı takip edenler bunu gayet iyi biliyor. Bu yazımda, denizcilik ve lojistik sektörünün son günlerde dijitalleşmeye yönelik hızlı gelişmeler yaşadığını gösterir birbirinden farklı üç konuyu sizlere aktarmaya çalışacağım. Her ne kadar, birbirinden farklı konular gibi gözükse de günün sonunda hepsi aynı mesajı veriyor;  hızlı olmak da fayda var.

Sektörün Devi Maersk’in Dijitalleşmeye Bakışı…

“Is Maersk Ready to Reinvent Itself (Maersk Kendini Bütünüyle Değiştirmeye Hazır mı)” başlığı ile işletmenin danışmanı Lone Thier tarafından hazırlanan ve sonrasında Nisan ayı içerisinde kamuoyu ile de paylaşılan raporda çok önemli bulgular yer alıyor. Denizcilik ve lojistik sektörü kapsamında teknolojik anlamda oyun değiştiricilere ihtiyaç olduğunu ve Tesla Motors’un otomotiv sektöründe yaptığını denizcilik sektöründe de yapılması gerekliliğini ortaya koyan raporun dijitalleşme konusuna bakışı ise çok devrimci: “Dijitalleşme;  düzen bozuculuk (disruption)  ve üstel büyüme değildir. Dijitalleşme, düzen bozuculuğun ve üstel büyümenin ön şartıdır. Maersk, tartışmasız bir şekilde, dijitalleşme konusunda yatırım yapar ise şirketin daha önce konteyner gemilerine ve petrol işine yapmış olduğu yatırımların sonuçlarına benzer kuantum sıçraması yaşanabilir.”

Rapor, bu bağlamda, Maersk’in neler yapması gerektiğini de somut bir şekilde açıklıyor:  

1. Paydaşlar arasında işbirliği sağlayacak bir platformun (uygulama) oluşturulması. Platformun, Uber, Airbnb benzeri bir mantıkla çalışarak şeffaf, hızlı, esnek ve yüzde 100 müşteri yönlü bir yapıda olması.
2. Tesla Otomotiv’in yaptığına benzer bir yapılanmanın gerçekleştirilmesi ve bu bağlamda özellikle nano malzemeler üzerinden konteynerlerin geri dönüşünün yeniden tasarlanması, üç boyutlu yazıcıların etkin bir şekilde kullanılabilmesi.
3. Dijitalleşmeyi kendi içinde değil de dışarıdaki “dijital devrimci” işletmeler ile birlikte hareket ederek gerçekleştirmek ve bu tür yapılar ile ortaklıklar oluşturmak.

I-Containers’ın Serena Fonundan Aldığı Yatırım

www.icontainers.com kapıdan kapıya denizyolu konteyner taşımacılığında online navlun teklifi veren ve  2015 yılında 10 milyon euro ciro gerçekleştiren bir start-up. Diğer bir ifade ile, online freight forwarder’lık işini yapıyor ve önemli bir iddia ile müşterilerinin karşısına çıkıyor: “3 dakika içinde rezervasyonunuzu bu platformdan yapabilmeniz mümkün.”

Kendilerini lojistik sektörünün Expedia’sı olarak da tanımlıyor ve konumlandırıyor.  Denizyolu konteyner taşımacılığındaki navlun alma ve verme sürecini önemli derecede dijitalleştiren bu işletme, 7 Haziran tarihi itibariyle, Serane Capital’dan 6.7 milyon dolarlık önemli bir yatırım aldı ve toplam yatırım bedeli 9 milyon dolara ulaştı.

Flexport Ben de Varım Diyor…

www.flexport.com da aynen www.icontainers.com  gibi online forwarderlık konusunda iş yapan bir start-up. 2013 yılının son aylarında kurulan işletme, kurulduğu günden bu yana gelirlerini yüzde 25 artırdı. Hizmetlerini rezervasyon hizmeti ile sınırlandırmayan işletme; gümrükleme, sigorta, tedarik zinciri görünebilirliği, analiz hizmetleri ve senaryo planlaması gibi katma değerli ürünleri de sunabiliyor.

Henüz üçüncü yılını tamamlamayan bu işletmenin bugüne kadar aldığı yatırım tutarı ise 26.6 milyon doları buluyor.

Kısaca…

Dünyanın en eski ve en büyük sektörlerinden olan lojistik ve denizcilik yılda tahminen 9 trilyon dolar gibi bir değer üretiyor. Ancak, çok şaşırtıcı bir şekilde de teknolojinin ve dijitalleşmenin dışında kalıyor. Son dönemlerde, aldığımız ve alacağımız haberler ile sektörün önümüzdeki beş yılının çok hızlı geçeceğini öngörmek hiç de zor olmasa gerek. Bence, herkesin elini çabuk tutmasında fayda var. 

Prof. Dr. Okan TUNA / Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölüm Başkanı