Ticarileşme ve üniversite sanayi iş birliği konusunda Türkiye’de son yıllara göre daha dinamik bir ekosistem gözlemliyoruz. Özellikle, yeni nesil üniversite kavramı ile birlikte, akademik çıktıların sadece makalelerde kalmayıp, “ticarileşebilme” konusunda da ilerlemeler kaydedebilmesi için altyapıların önemli derecede gelişmeye başladığını söylemek mümkün. Ticarileşme iki şekilde olabiliyor. Birinci yol; akademik çıktının patentlenmesi ve bu patentin lisanslama/satış yoluyla gelir elde etmesi. İkinci yol ise; teknoparklar içerisinde akademik personelin de bulunduğu ve akademik bilgiye dayalı ürün/hizmet üreten start-up şirketlerin kurulması. Akademik çıktıların “ticarileşebilme” sürecinde en önemli taraflardan biri de özel sektör kuruluşları oluyor. Sanayi kuruluşları ile bu süreçte kurulan ilişkiler, akademik çıktıların pazara uyumunu önemli derecede arttırabilirken, işletmeler için de yenilikçi ürünlere daha uygun maliyet ile ulaşabilme olanağı sağlıyor.

2019 yılının Haziran ayı içerisinde, benim de kurucu ortaklarından biri olduğum akademik start-up CNTR Bilişim A.Ş olarak Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) ile konteyner taşımacılığında “tam izlenebilirlik” konusunda önemli bir üniversite-sanayi iş birliğine adım attık (https://www.haberler.com/eib-den-ihracatcilara-4-yeni-dijital-hizmet-12136050-haberi/). Bu iş birliği kapsamında, ShipsGo (www.shipsgo.com) markasıyla, 20’den fazla ülkede müşterisi olan CNTR Bilişim A.Ş., EİB üyelerine yılda 30 yüklemeye kadar konteyner taşımacılığında “tam izlenebilirlik” hizmetini ücretsiz olarak gerçekleştirecek. Nasıl bir iş birliği olduğunu detaylı açıklamadan önce; CNTR Bilişim A.Ş. hakkında size kısa bir bilgi vermek istiyorum. “ShipsGo konteyner taşımacılığı platformunun” yaratıcısı olan CNTR Bilişim A.Ş. 2016 yılında İzmir’de kurulmuş ve Dokuz Eylül Teknoloji Geliştirme Bölgesinde faaliyet gösteren “akademik temelli” bir teknoloji şirketidir. Konteyner taşımacılığı sürecinde farklı aşamalarda ortaya çıkan verilerin özel bir algoritma ile ilgili tarafların kullanımına uygun bilgilere dönüştürülmesi misyonu ile faaliyetlerini sürdürmektedir. Konteynerlerin takibinde, hiçbir cihaz kullanılmamakta, gemi hareketlerine dayalı büyük veri temelli bir algoritma ile anlık konteyner pozisyonunu kullanıcılara iletilmektedir. 

Bir İhracatçı Ne İster…

ShipsGo’nun, ihracatçılara yönelik vermiş olduğu “tam izlenebilirlik” kavramının ne olduğunu ve EİB iş birliği kapsamında ihracatçılarımıza verdiğimiz bu hizmetin faydalarını örneklerle anlatmaya çalışacağım. 

Bir ihracatçı, genelde üretici veya aracı olarak faaliyet göstermekte ve bu durumda hem tedarik hem de bitmiş ürün lojistiğinin etkin bir şekilde yönetilmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Örneğin, ithalata dayalı girdi ile üretim faaliyeti yapan ihracatçı, özellikle yurt dışından tedarik ettiği girdilerin transit sürelerini doğru tahmin etmeli ve üretim planlamasını buna göre yapmalıdır. Diğer taraftan, bitmiş ürün lojistiği kapsamında da müşterisine söz verdiği zamanda konteyneri gönderebilecek bir yapılanma da gerçekleştirmelidir. Birçok ihracatçı için; konteynerin müşterinin limanına geç varması kadar erken varması da önemli bir sorundur.  

Konteyner İzlenebilirliğinin Mevcut Durumu… 

Şunu itiraf etmek zorundayım ki, denizyolu konteyner taşıyıcılarının beyan ettikleri transit sürelerin (tarife) güvenilirliklerinin her geçen yıl daha da kötüleştiğini gözlemliyoruz. Araştırma şirketi SeaIntelligence’a göre, taşıyıcıların transit süre beyanlarının doğruluk oranı 2018 yılında yüzde 65-76 oranında değişiklik göstermiş. Yani teknik ifadeyle, ETA’lar sorunlu diyebiliriz (ETA= Estimated Time of Arrival/Tahmini Varış Süresi). Diğer taraftan, hemen hemen hiçbir taşıyıcı, konteyner taşımacılığı sürecinde herhangi bir gecikme/güncelleme ve konteynerin limandan çekildiği bilgisini anlık olarak bilgilendirecek bir hizmeti yükletenlerine vermiyor. İhracatçılar, taşıyıcıların, birbirlerinden farklı kurguları olan “tracking” sayfalarına girip sürekli takip yapmak zorunda kalıyorlar. Sonuç olarak, bu işe harcanan ciddi bir zaman dışında önemli maddi kayıplar ile müşteri hizmetinde sorunlar yaşanıyor. 

Çözüm… 

Peki ne yapmak lazım. Çözüm basit; 

1) En güvenilir transit süre beyanında bulunan taşıyıcı seçilmeli,

2) Konteyner taşımacılığı süresince tüm gecikmelerden/güncellemelerden anlık bilgi alabilecek bir sistem kullanılmalı. 

Şimdi sizlere, ShipsGo olarak bu çözümleri nasıl verdiğimizi kısaca açıklamak istiyorum. 

1) En güvenilir transit süre beyanında bulunan taşıyıcı seçilmeli

Güvenilir transit süre beyanında bulunan taşıyıcıya karar vermenin en doğru yolu geçmiş performansları bilmek. Bunun için de yapmanız gereken çok basit. Örneğin, Almanya’dan ithalat yapan ve konteynerini Bremerhaven Limanından yükleyen bir ihracatçıyı ele alalım. Bu ihracatçının, konteyneri en fazla18 günlük bir transit süre ile İzmir Aliağa Limanına getirmesi gerekiyor ki, üretim planları aksamasın. Bu anlamda, bu ihracatçı ShipsGo platformunun “route finder” arama motorunu kullanarak bir sorgu yapabilir ve karşılaştırmalı olarak tüm taşıyıcıların transit süreleri aynı sayfa içerisinde listelenir (https://shipsgo.com/service-finder/bremerhaven/aliaga-izmir/TT). 

Listede, taşıyıcı isminin hemen yanında yazan süre, ShipsGo algoritmasının kullanıcıya önerdiği tahmini süredir. “Last Update” bilgisi tıklanırsa, taşıyıcının yapmış olduğu son taşımaların transit süreleri en fazla 5 gözleme kadar listelenir. Bu iki faydalı özellik kullanılarak, taşıyıcının transit süre sapmaları ve güvenilirliği kullanıcılar tarafından çok rahatlıkla anlaşılabilir. 

2) Konteyner taşımacılığı süresince tüm gecikmelerden anlık haberdar olacak bir sistem kullanılmalı 

Bir ihracatçı olarak, “benim ekibim halihazırda konteyner takibini taşıyıcıların web sitelerine bakarak yapıyor ve böyle bir hizmete de ihtiyacım yok” diyebilirsiniz.  Ancak, bizim ihracatçı müşterilerimizden aldığımız geri bildirim, ShipsGo hizmetlerini kullanmaya başladıktan sonra konteyner takibine harcanan zamanın işletmede en az yüzde 50 oranında azaldığı yönünde. 

ShipsGo olarak, ihracatçılara sunduğumuz “tam izlenebilirlik” kapsamındaki temel hizmetler ise şunlar: 

-Canlı Konteyner Takibi ve Release Alert/Gate-Out Bilgilendirme

-Konteynerin interaktif haritada canlı takibi,

-Gecikmelerin anlık olarak paylaşılması,

-Aktarma limanına varış ve ayrılışta bilgilendirme,

-Konteynerin son liman varışında bilgilendirme,

-Konteyner limandan çekilmediğinde bilgilendirme (release alert)

-Konteyner limandan çekildiğinde bilgilendirme (gate out)

-Bütünleşik Dashboard (Panel) Yönetimi & Yükleme İstatistikleri

-Dashboard üzerinden Master Konişmento numarası ile konteyner ekleme,

-Excel ile toplu konteyner yükleme,

-Tüm yüklemelerin ve konteynerlerin aynı anda takibi,

-Yüklemelere ilişkin istatistikler ve karşılaştırma olanağı,

-Şubeler için alt dashboard açabilme ve alt dashboard hareketlerinin takibi

Bu hizmeti kullanan müşterilerimizin somut çıktılar elde ettiğini onlardan aldığımız geri bildirimlerden çok açık bir şekilde görebiliyoruz; demuraj maliyetlerinde önemli kazanımlar sağlayan, üretim planlamasını girdinin temin süresindeki değişimlere göre uyarlayan, tahsilat planlamasını konteynerin karşı ülkeye varış bilgisine göre düzenleyen birçok işletmemiz bulunmakta. İşin aslı; “tam izlenebilirlik” ihracatçılara hem maliyet hem de müşteri hizmeti yönlü rekabetçi üstünlük kazandırıyor. İşletme vakalarını ve kazanımlarını https://shipsgo.com/en/grow-with-shipsgo/stories linkine tıklayarak daha detaylı inceleme olanağına sahip olabilirsiniz.  

Yukarıda anlattığım tüm hizmetlerden, Ege İhracatçı Birlikleri üyeleri ücretsiz olarak faydalanabilmekte (http://www.eib.org.tr/shipsgo/) ve lojistik maliyetler kapsamında önemli kazanımlar elde edebilmektedirler. Üniversite-sanayi işbirliğinin önemli bir örneği olduğunu düşündüğüm bu kurgunun sayılarının daha da artması dileğiyle. 

Prof.Dr. Okan TUNA (otuna@deu.edu.tr)