Küresel konteyner taşımacılığı, pandemi sonrası dönemde toparlanmaya çalışırken büyük dalgalanmalar yaşadı. 2021'de % 6.7 oranında bir büyüme gözlemlenirken, 2022'de bu durum tersine döndü ve sektör % 4.1 oranında anlamlı sayılabilecek bir düzeyde daralma yaşadı. Bu keskin düşüş, küresel ekonominin ve tedarik zincirlerinin kırılganlığını açık bir şekilde ortaya çıkardı. 2023 yılı itibariyle başlayan yavaş toparlanma süreci, 2024 yılına yansıyarak gelecek dönemler için umut verici sinyalleri de vermeye başladı.

2023 yılında küresel konteyner taşımacılığının sadece %0.5 oranında büyümesi, sektörün hala pandemi sonrası yaralarını sarmaya çalıştığını gösterdi. Ancak, 2024 yılı için, küresel konteyner taşımacılığının % 4.0 oranında büyümesi bekleniyor. Bu toparlanma, hem taşıma kapasitesinin artöası hem de tedarik zincirlerinin daha sağlam bir yapıda  olması ile de destekleniyor. Bu sürecin devam etmesi halinde de, 2025 yılına yönelik projeksiyonlar büyüme hızının %3.1 seviyelerinde olacağını öngörüyor .

Sadece konteyner taşımacılığında değil tüm denizcilik alt pazarlarının 2024 yılında büyüme kaydedeceği tahmin ediliyor. Bu durum, sektörün genel olarak yeniden ivme kazandığının açık belirtisi. Diğer taraftan, sektördeki büyümenin sınırlı kalabileceğini işaret eden bazı önemli göstergeler de mevcut. Özellikle, konteyner gemisi sipariş tonajının 2024 Haziran ayına kadar 5.3 milyon TEU'ya düşmesi, önceki yılın 7.0 milyon TEU'luk seviyesinden ciddi bir gerileme yaşandığını göstermekte. Bu azalma, sektörde yeni gemi yatırımlarının sınırlı kaldığını ve kapasite artırımlarının beklentilerin altında gerçekleşeceğininin belirtisi.

Gemi siparişleri / mevcut filo oranı ise 2024 yılı itibarıyla %18.2 olarak belirlenmiş durumda. Bu oran, 2007 yılındaki % 61'lik zirvenin oldukça altında kalarak, sektörün temkinli bir büyüme stratejisi izlediğini gösteriyor. Ancak, 2024 yılında gemi teslimatlarının yüksek seyretmesi bekleniyor. Bu durum, 2023 yılında başlayan trendin devamı niteliğinde ve sektörün yeniden yapılanma sürecine işaret ediyor .

2024 yılında küresel konteyner gemisi filosunun 3.1 milyon TEU artacağı ve bu durumun küresel filo büyüklüğünde %11.1'lik bir artışa yol açacağı öngörülüyor. Ancak, bu büyüme tamamen organik değil; ertelenen teslimatlar ve hurdaya ayrılan gemilerin etkisiyle hız kazanacağı tahmin ediliyor. Bu durum, sektörün hala belirsizliklerle dolu olduğunu ve toparlanma sürecinin kırılgan bir zemine dayandığını ortaya koyuyor .

Sonuç olarak, küresel konteyner taşımacılığı 2024 ve sonrasında büyüme potansiyeline sahip olsa da, bu büyümenin istikrarlı olması için sektördeki kırılganlıkların ve belirsizliklerin azaltılması gerekiyor. Tedarik zincirlerinin daha dirençli hale getirilmesi, kapasite yönetiminde dengeli bir yaklaşım izlenmesi ve teknolojik yeniliklere yatırım yapılması, sektörün sürdürülebilir büyümesini destekleyecek temel faktörler olarak öne çıkıyor. Tüm bu dinamikler, sektörün geleceğini şekillendirecek ve lojistik alanında faaliyet gösteren tüm paydaşların stratejik planlamalarını bu yönde yapmaları gerekecek.

Daha Fazla Bilgi İçin Kaynaklar:

1. Dünya Bankası, Küresel Ekonomik Görünüm Raporu, 2024.
2. UNCTAD, Review of Maritime Transport 2023, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı, 2023.
3. Clarkson Research, Container Intelligence Monthly, 2024.
4. Drewry, Global Container Terminal Operators Annual Review and Forecast 2024, 2024.
5. Alphaliner, Monthly Container Market Report, Haziran 2024.

Prof. Dr. Okan TUNA

ShipsGo, Kurucu Ortak

(okan.tuna@shipsgo.com)